Regionale energiestrategie

Doel (2023-2027)
5.1.1   Plannen voor duurzame energie in Flevoland (Regionale Energie Strategie)

Samen met partners invulling geven aan de energietransitie in Flevoland en zetten in op waterstof en
stimuleren onderzoek naar de energiemix .

Doelrealisatie
Samen met partners waaronder gemeenten en netbeheerders is er invulling gegeven aan de energietransitie in Flevoland. Deze invulling vindt plaats aan diverse tafels zoals de RES, Energieboard als ook via FEA, Horizon en EEF. In 2024 zijn er diverse kennisbijeenkomsten en werkbezoeken georganiseerd onder andere op het vlak van energyhubs, netcongestie en waterstof. Ook is er met de partners invulling gegeven aan de samenwerking door het opstellen van het Energieperspectief Flevoland 2050 dat op 20 januari 20205 door GS is vastgesteld.

Resultaten 2024

• We zijn onverminderd doorgegaan met de regionale samenwerking op het gebied van energie en de uitvoering van RES 1.0. Met het uitvoeren van de RES 1.0 geven we invulling aan de opwek van 5,81TwH en aan de warmtetransitie middels de gemeentelijke warmteplannen. In de PBL RES monitor 2024 staat de regio Flevoland op 5,6 van de 5,81 TwH. Regionale samenwerking tussen de 8 overheden en het maatschappelijk veld staat hierbij centraal, waarbij er geen verschuiving van bevoegdheden zijn.

• We hebben een start gemaakt met de voortgangsnotitie 'RES Flevoland 2025'. 

• We hebben regionaal kennis gedeeld op het gebied van warmte waardoor de gemeenten goed op de hoogte zijn van de ontwikkelingen in de wetgeving en zij goed hun warmteprogramma's kunnen gaan opstellen. 

• Samen met de gemeenten en netbeheerders is er in 2024 invulling gegeven aan het integraal programmeren middels het opstellen van het 'Energieperspectief Flevoland 2050'. Dit biedt een gezamenlijk beeld van het toekomstige energiesysteem en bijbehorende leidende principes om te werken aan een robuust, betaalbaar en duurzaam energiesysteem.

• Er is een Interbestuurlijke Samenwerkingsagenda vastgesteld door KGG, VRO, IPO, VNG en UvW waarin een eerste stap naar NP ES (nationaal programma energiesysteem) met een samenwerkingsagenda wordt gezet met een afgestemde en meer samenhangende aanpak zowel op landelijke niveau als in de wisselwerking tussen nationaal- en decentraal energiesysteem.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De Wet collectieve warmte is uitgesteld. Deze wet moet meer duidelijkheid geven over onder andere de financiering, verantwoordelijkheden inzake exploitatie en beheer van warmtenetten als ook de verhouding in zeggenschap privaat versus publiek. De verwachte inwerkingtreding is 1 januari 2026.

Doel (2023-2027)
5.1.2   Elektriciteitsinfrastructuur

Een toekomstbestendige elektriciteitsinfrastructuur. Beperken gevolgen netcongestie.

Doelrealisatie
Samen met de gemeenten en netbeheerders is er in 2024 invulling gegeven aan het integraal programmeren middels het opstellen van een 'Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur, Energie en Klimaat' (P-MIEK) 2.0. Dit met als doel om te werken aan een toekomstbestendige elektriciteitsinfrastructuur en hierop te versnellen. Om de gevolgen van netcongestie te beperken zijn er diverse initiatieven opgestart voor smart energyhubs, is er nauwe samenwerking met de netbeheerders en werkt de provincie aan beleid voor grootschalige batterijopslag. Tevens is er een actieplan netcongestie Flevopolder opgesteld waar uitvoering aan wordt gegeven.

Resultaten 2024

• We hebben op basis van het ' Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur, Energie en Klimaat' (P-MIEK) proces voor Flevoland eind 2024 een nieuwe projectenlijst P-MIEK opgesteld; deze is beschikbaar voor inzending bij het Rijk in het eerste kwartaal van 2025.

• We hebben een inventarisatie van bedrijventerreinen gemaakt om te onderzoeken of het realiseren van energy hubs ruimte kan creëren binnen de gebruikers van het bedrijventerrein voor elektriciteit. 

• We hebben een uitvoeringsagenda stimuleringsprogramma voor energy hubs op bedrijventerreinen opgesteld. 

• We hebben afspraken gemaakt met de netbeheerders TenneT en Liander voor de verdere versterking van de elektriciteitsinfrastructuur binnen Flevoland, gerelateerd aan de mogelijkheden bij netcongestie. 

• Er is een Regioadvies 380 kV Diemen-Ens opgeleverd. Op basis van een intensieve samenwerking met de gemeenten en het waterschap heeft de provincie een regioadvies met een voorkeurstracé uitgebracht, rekening houdend met de ruimtelijke inpassing. Tevens is een start gemaakt met het opstellen van het Regioadvies 380 kV Ens-Vierverlaten dat in 2025 opgeleverd zal worden.

• We hebben een FGU-Taskforce netcongestie ingesteld: in samenwerking met provincie Gelderland, provincie Utrecht (FGU), KGG en netbeheerders wordt gewerkt aan onorthodoxe maatregelen om de impact van netcongestie te beperken.

• Het uitwerken van een afwegingskader voor het realiseren van grootschalige batterij-opslag in Flevoland passend binnen de Flevolandse behoefte hierin, dit in samenhang met de ruimtelijke inpassing. 

• We hebben onderzoek naar juridische mogelijkheden van stroom delen uitgevoerd ten behoeve van de aanpak energyhubs.
• Er is een subsidie ‘oplossingen voor netcongestie voor bedrijven en gebouwde omgeving’ ontwikkeld welke in werking is gegaan op 1 juli 2024.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)

• Alvorens er beleid vastgesteld kan worden door PS inzake de kaders voor grootschalige batterij-opslag dient er nog duidelijkheid te komen vanuit het Rijk over het energetische aspect van batterijen en de wijze waarop hierop als decentrale overheid gestuurd kan worden. Hierover is PS middels mededeling (#3328517) geïnformeerd. Ondertussen werken we door aan een ontwerp Afwegingskader, zodat dit in het voorjaar van 2025 met PS besproken kan worden. In de tussentijd blijft het experimentenkader gelden evenals de aangewezen batterij pilotprojecten.

• Netcongestie blijft een groot probleem waardoor nauwe samenwerking in de regio essentieel is met gemeenten, netbeheerders en (maatschappelijke) partners. Bijvoorbeeld, middels het actieplan netcongestie proberen we in samenwerking een stop op kleinverbruik aansluitingen te voorkomen. Personele capaciteit aan de kant van de netbeheerder blijft hierbij echter het grootste knelpunt waardoor er keuzes gemaakt moeten worden in de prioritering. Met behulp van het integraal programmeren (P-MIEK) houden we grip op de voortgang en maken we gezamenlijk keuzes inzake prioritering en de investeringsagenda.

Doel (2023-2027)
5.1.3   Energieopwek

Een gebalanceerde regionale duurzame energieopwekking in lijn met onze RES-doelen, het
Klimaatakkoord en anticiperend op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van netcongestie,

waterstofproductie, opwek van groengas en energieopslag.

Doelrealisatie
Er zijn verdere stappen gezet om de RES-doelen te behalen. Het RES bod van 5,81TwH is voor 94% behaald. Zie hiervoor Monitor RES 2024. Een voortgangsanalyse van de Regionale Energiestrategieën (pbl.nl). Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van onder andere waterstofproductie zijn financieel ondersteund onder andere via Horizon en € 2,2 mln. is beschikbaar gesteld middels een subsidieregeling om met slimme toepassingen netcongestie bij bedrijven te beperken. Met verduurzamingsvouchers en leningen zijn er door EEF meerdere organisaties geholpen met oplossingen voor opwek (waaronder zon) en slimme opslag. Door uitvoering te geven aan het regioplan windenergie zetten we ook de komende jaren verdere stappen om het RES-doel te behalen.

Resultaten 2024
Wind:  

• we hebben uitvoering gegeven aan het 'Regioplan Windenergie Oostelijk en Zuidelijk Flevoland' en de partiële herziening Omgevingsverordening voor windenergie. Dit heeft geresulteerd in de opening van windplan Groen en Windplanblauw. De partiele herziening van de Omgevingsverordening voor windenergie op of rondom bedrijventerreinen is afgerond;

• we hebben invulling gegeven aan de verkenning naar naderingsdetectiesystemen door middel van begeleiding en implementatie. Dit heeft geresulteerd in een operationeel systeem bij Windplan Groen in 2024. De windparken Windplanblauw, Noordoostpolder, Prinses Alexia en Zeewolde hebben aangegeven voorbereidingen te treffen voor implementatie;
• doordat GS heeft besloten geen voorstel te doen voor wijziging van de Omgevingsverordening met betrekking tot boerenmolens, heeft geen nadere uitwerking en vaststelling van beleidskaders ten aanzien van boerenmolens plaatsgevonden.

Zon:  

• we geven uitvoering aan de 'Structuurvisie Zon';

• oriëntering of en hoe zon op dak kan worden gestimuleerd. 

SMR/Thorium:  

• we hebben een start gemaakt met de uitvoering van motie RND63. Dit heeft geresulteerd in een plan van aanpak met daarbij een uitvraag voor externe ondersteuning. Daarnaast neemt de provincie Flevoland deel aan de IPO-werkgroep SMR en de SMR-aanpak van het Rijk dat in 2025 zal starten.

Doel (2023-2027)
5.1.4   Opslag en Smart Energy Hubs

Een gebalanceerd regionaal energiesysteem door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen,
met behulp van energieopslag (onder andere batterij, waterstof en warmte) en Smart Energy Hubs.

Doelrealisatie
De provincie faciliteerde in een experimentenkader grootschalige batterijopslag Flevoland een drietal grootschalige batterijopslag projecten. De procedures voor de projecten liepen door in 2024. Op basis van de ervaringen uit het experimentenkader is een eerste evaluatie gedeeld met PS en een beleidsvormingsproces opgestart. In dit proces worden gemeenten, netbeheerders, initiatiefnemers en andere deskundigen betrokken. De uitgangspunten voor het afwegingskader grootschalige batterijopslag Flevoland zijn in de zomer beeldvormend besproken met PS. Ook is er in samenspraak met gemeente, netbeheerder en ondernemers gestart met een tweetal Smart Energy Hubs (locaties: Horsterparc en de Lage Vaart). Op het gebied van waterstof heeft Flevoland Hydrogen Valley (FLHY) succesvol haar aanjaagrol vervuld middels kennissessies, het bevorderen van lokale waterstofinitiatieven en op Europees niveau positioneren van Flevolandse initiatieven.

Resultaten 2024

• Aanjagen verdere ontwikkeling van Flevoland Hydrogen Valley (FLHY) voor samenwerking naar de realisatie van opwek, distributie, afname en opslag van waterstof verdeeld over clusters agrarische sector, maritieme sector, logistiek- en mobiliteitssector en opslag. 
  • Het organiseren van twee waterstoftafels
  • Het organiseren van een kenniscafé waterstof
  • Positionering van Flevolandse initiatieven met behulp van het Hydrogen Valley S3 partnership
  • Medewerking verlenen aan kleinschalige waterstofinitiatieven
  • Een intentieovereenkomst afgesloten met Circul8 Energy

• Er is samenwerking met partners en gemeenten uit de provincie gefaciliteerd op de ontwikkeling en realisatie van Smart energy Hubs waar opslag (elektriciteit, waterstof, warmte) en afname slim wordt afgestemd. 

• Toepassing en omzetten van experimentenkader in beleid met betrekking tot ruimtelijke en energetische inpassing batterijen ter ondersteuning van het balanceren van het elektriciteitsnet. 

• Gestart met het opstellen van het waterstof afwegingskader, analoog aan het afwegingskader batterijen.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)

• De komende jaren zal er meer focus komen te liggen op smart energy hubs. Op basis van opgedane kennis en ervaring zal gekeken worden of op meer bedrijfsterreinen soortgelijke energy hubs toegepast kunnen worden. Met het oog op de personele krapte aan de kant van de netbeheerder blijft dit een groot risico voor zowel het identificeren van de mogelijke kans als ook het uitrollen. Alvorens er een smart energyhub toegepast kan worden zijn er uitgebreide technische analyses nodig en is er dus een grote afhankelijkheid van de netbeheerder. Door als provincie in het aanjagen een rol te pakken is er ook een betere beoordeling van de kansrijkheid van het initiatief en kan op basis van integrale programmering met de netbeheerder een gezamenlijke afweging worden gemaakt op het alloceren van mensen en middelen.
• Alvorens er beleid vastgesteld kan worden door GS en PS inzake het afwegingskader voor grootschalige batterij-opslag dient er nog duidelijkheid te komen vanuit het Rijk over het energetische aspect van batterijen en de wijze waarop hierop als decentrale overheid gestuurd kan worden. Hierover is PS middels mededeling (#3328517) geïnformeerd. Ondertussen werken we door aan een ontwerp Afwegingskader, zodat dit in het voorjaar van 2025 met PS besproken kan worden. In de tussentijd blijft het experimentenkader gelden evenals de aangewezen batterij pilotprojecten.

• Flevoland zet zich in voor een aansluiting op het landelijke hoofdnet voor waterstof. Vertragingen en wijzigingen van de waterstofbackbone, wet- en regelgeving en benodigde investeringen vanuit het Rijk hebben invloed op het verloop en snelheid van de transitie naar waterstof.
  Het creëren van waterstofclusters in combinatie met landelijke en Europese lobby, mede via IPO en de positionering van FHLY wordt ingezet om kans op een aansluiting zo reëel mogelijk te houden.
• Er is een aanvraag gedaan voor een EU-subsidie Interreg Noordwest Europa met 22 partners uit binnen- en buitenland voor onderzoek en oplossingen van netcongestie middels het aansluiten van grootverbruikers aan een gesloten distributiesysteem en een smart energy hub.

Doel (2023-2027)
5.1.5   Overheden, bedrijven en bewoners helpen bij de overgang naar duurzame energie.

Doelrealisatie
Met behulp van de regeling specifieke uitkering ontzorgingsprogramma voor klein maatschappelijk vastgoedeigenaren zijn er ook in 2024 weer verschillende eigenaren ondersteund om stappen te zetten voor verdere verduurzaming. Ook is de regeling verlengd waardoor tot 1 mei 2027 klein maatschappelijk vastgoedeigenaren geholpen kunnen worden. Op het gebied van expertise zijn er naast de geboden loketfunctie door Horizon en EEF ook diverse bijeenkomsten georganiseerd op het vlak van warmte, netcongestie, waterstof en smart energyhubs.

Resultaten 2024

• We stimuleren de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed, binnen het ontzorgingsprogramma voor klein maatschappelijk vastgoedeigenaren en hebben op dit moment totaal 97 aanmeldingen ontvangen. Het laatste kwartaal 2024 is er intensief campagne gevoerd via de huis-aan-huisbladen en social media om het ontzorgingsprogramma voor klein maatschappelijk vastgoedeigenaren nog meer bekendheid te geven. Dit is in samenwerking met EEF tot stand gekomen, wij hebben EEF hiervoor een aanvullende opdracht verstrekt
• Via de opdracht van de OFGV hebben we de verduurzaming bij bedrijven bevorderd die onder ons bevoegd gezag vallen.
• In 2024 zijn de medeoverheden ondersteund via het Warmte expertisecentrum. Zo zijn er kennissessies gehouden over de Wet collectieve warmte en de Wet gemeentelijk instrumentarium warmtetransitie. Daarnaast zijn alle gemeenten geholpen met hun hulpvragen en zijn 4 hulpvragen van lokale initiatieven beantwoord.
• We hebben medeoverheden, bedrijven en burgers in de energietransitie ondersteund met kennis en expertise, via het Energie Expertisecentrum Flevoland, de 'Flevolandse Energieagenda' en Horizon.