Algemeen
De politiek dichter bij inwoners brengen en het vertrouwen van inwoners in het bestuur herstellen: dat is één van de belangrijkste doelen waarvoor het provinciebestuur zich inzet.
Inwoners van onze provincie worden meer betrokken bij besluiten die hen zelf direct raken. We spreken continu met inwoners, ondernemers en gemeenten. Zeker voordat er een besluit wordt genomen over grote ruimtelijke plannen en opgaven, en de uitvoering daarvan. Dat geldt ook in het geval waar het Rijk het voortouw neemt.
De rol van de provincie is voortdurend in beweging of aan het veranderen. Niet eerder waren de verschillende uitdagingen zo omvangrijk, nieuw en complex tegelijk. De druk op de overheid om regie te nemen in de ruimtelijke ordening en volkshuisvesting en ook om knopen door te hakken neemt toe. Het Rijk realiseert zich dat samenwerking hierbij cruciaal is en het niet alles alleen kan.
De samenwerking op landelijk, regionaal en lokaal niveau raakt steeds minder versnipperd.
Een grote opgave kan niet meer door één bestuurslaag worden opgelost. Dat zorgt ervoor dat wij als provincie over de grenzen van onze bestuurslaag, organisatie en vakdiscipline heen kijken.
Op de achtergrond hiervan speelden ook in 2024 grote maatschappelijke onzekerheden. Bijvoorbeeld ten gevolge van de oorlog in Oekraïne. De hoge inflatie van energiekosten en voedsel. De instroom van asielzoekers. En de personeelstekorten in de zorgverlening, het onderwijs en het bedrijfsleven.
Bestuursstijl
Samen vormen we de provincie: Provinciale Staten (PS), Gedeputeerde Staten (GS) en de ambtelijke organisatie, inclusief de griffie. Binnen GS worden voorstellen zorgvuldig afgewogen, waarbij de onderliggende keuzes duidelijk zijn. Dualisme betekent hier dat iedereen zijn rol leert kennen en vanuit die rol in vertrouwen samenwerkt. Het is belangrijk dat er duidelijke en transparante keuzes worden gemaakt over grote verdelingsvraagstukken zoals ruimte, geld en kansen. GS bepalen gezamenlijk de richting. De provincie verandert van rol in de regio, van facilitator naar regisseur.
De nieuwe rol van de provincie brengt veranderingen met zich mee, waarbij meer centrale regie en aansturing wordt verwacht. De grote uitdaging is het verbeteren van de relatie met onze inwoners. We willen de inwoners vroeg betrekken bij de keuzes die voorliggen. Hiervoor moeten we onze kijk op besturen aanpassen en onze democratische processen beter laten aansluiten op deze tijd. PS en GS nemen elk hun eigen rol op zich, met een focus op gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Het is ons streven om PS zo vroeg mogelijk betrokken bij strategische keuzes en zo volledig mogelijk geïnformeerd, inclusief dilemma’s, kanttekeningen en mogelijke alternatieve oplossingen. Voor GS gelden in de nieuwe rol ook andere eisen aan uitvoering en verantwoordelijkheid. Alle beleidsvelden hebben onvermijdelijk gevolgen voor andere terreinen. Daarom worden de grote opgaven zoals energie, wonen, landelijk gebied en digitalisering centraal gesteld. Dit noemen we opgavegericht werken.
De commissaris van de Koning (cdK) draagt als voorzitter van PS en GS bij aan een transparant en goed openbaar bestuur. Dat doet hij als provinciaal orgaan maar ook als rijksorgaan. De cdK vertegenwoordigt de regering in provincie Flevoland. In deze rol heeft de cdK diverse taken die zijn vastgelegd in de ambtsinstructie. Een belangrijk onderdeel hiervan is zijn rol in (herbenoemings)procedures voor burgemeesters en het toezicht op de kwaliteit, waaronder de integriteit van het openbaar bestuur in de provincie. Daarvoor brengt de cdK onder andere periodiek ambtsbezoeken aan de gemeenten en heeft hij regelmatig gesprekken met burgemeesters.
De cdK heeft een zorgplicht als het gaat om de bestuurlijke integriteit in de hele provincie. Hij adviseert over voorstellen voor Koninklijke onderscheidingen en predicaten en onderhoudt contacten met het Koninklijk Huis. Als boegbeeld van de provincie heeft de commissaris ook belangrijke representatieve taken. Inmiddels is de nieuwe commissaris ruim een jaar onderweg in Flevoland. De cdK krijgt hiertoe ondersteuning van een eigen staf, het kabinet van de commissaris. Zij zorgen ervoor dat hij goed is voorbereid en deze taken goed kunnen worden uitgevoerd.
Ondermijning
Bijzonder aandachtspunt voor de kwaliteit en integriteit van het openbaar bestuur voor de CdK is het bijdragen aan een weerbaar bestuur en het tegengaan van ondermijning. Ondermijning is een groeiend risico voor de samenleving. Ook in onze provincie met een omvangrijk buitengebied. We hebben oog voor de risico’s van ondermijnende criminaliteit en zijn doordrongen van de noodzaak van een gezamenlijke aanpak met onze gemeenten en het Regionaal Informatie- en Expertise Centrum (RIEC) die regionale overheden ondersteunt bij het bestrijden daarvan. In de Flevolandse Norm hebben alle Flevolandse overheden gezamenlijke ambities geformuleerd over weerbaarheid (van de eigen organisatie) en integriteit en de brede inzet van bestuurlijke instrumenten zoals Bibob en APV. De Flevolandse Norm is geactualiseerd (Flevolandse Norm 2.0). Met de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi en Vechtstreek bevorderen we dat er voldoende aandacht in voor het tegengaan van ondermijning.
Participatie
Provincie Flevoland is gaan werken volgens de nieuwe uitgangspunten rond participatie, die in mei 2024 door PS definitief zijn vastgesteld. Hierdoor worden inwoners actiever betrokken bij beleidsvorming en besluitvorming. We werken samen om inwoners van Flevoland vroegtijdig te betrekken bij strategische keuzes en hen zo volledig mogelijk te informeren over de dilemma’s en mogelijke oplossingen.
Zo werden er inspiratiesessies georganiseerd om de participatie-instrumenten verder te ontwikkelen en te verbeteren. Ook vonden er drie Landbouw Cafés plaats om inbreng vanuit de landbouwsector en de brede samenleving op te halen voor de op te stellen 'Visie op landbouw'. Tijdens de cafés konden deelnemers reageren op stellingen, aanvullingen geven op de droombeelden van de verschillende sectoren en deelnemen aan diverse gesprekstafels. Uit meer dan 2.000 post-its, ingebracht door de 300 deelnemers van de Landbouw Cafés, zijn negen thema’s te halen, de zogenaamde Rode Draad, die als bouwsteen fungeert voor de opgestelde 'Visie op landbouw'.
Samenwerkingsverbanden
Regionale samenwerkingsverbanden
De ambities die we hebben voor onze inwoners op het gebied van bereikbaarheid, onderwijs, cultuur- en gezondheidsvoorzieningen, banen en economische groeikansen beperken zich niet tot de provinciegrenzen. Provincie Flevoland is daarom actief in verschillende regionale samenwerkingsverbanden, waar we samen werken met omliggende provincies, gemeenten, waterschappen, maar ook het onderwijs en het bedrijfsleven.
Belangrijke regionale samenwerkingsverbanden zijn de Metropoolregio Amsterdam (MRA) waar we nauw samenwerken met Lelystad en Almere, Regio Zwolle gezamenlijk met Dronten, Urk en de Noordoostpolder, en de regio EHPZ dat bestaat uit de gemeenten Ermelo, Harderwijk, Putten en de enige Flevolandse gemeente: Zeewolde.
Eind 2024 is de MRA Agenda 2024-2028 vastgesteld, om de gezamenlijke doelen en strategieën voor de komende jaren vast te leggen. Flevoland speelde een actieve rol in het bijdragen aan deze agenda en het bevorderen van regionale samenwerking, mede door het aanleveren van de gezamenlijke propositie ‘Duidelijk Anders’ met de deelregio Almere-Lelystad. Flevoland is voorzitter van de gezamenlijke bestuurlijke overleggen in voorbereiding op de AV van de MRA, en is trekker van de gezamenlijke nieuwsbrief de Metropolitaan. Daarnaast waren we ook betrokken bij de organisatie van de deelregionale politieke overleggen, die heel waardevol zijn om als deelregio zowel bestuurlijk als vanuit de raden en Staten gezamenlijk op te kunnen trekken binnen de MRA.
Het samenwerkingsverband Ermelo, Harderwijk, Putten en Zeewolde (EHPZ) heeft zich in 2024 verder ontwikkeld. Provincie Flevoland werkte nauw samen met deze gemeenten, waterschappen en provincie Gelderland om regionale doelen te bereiken en uitdagingen aan te pakken. Er werd regelmatig overleg gevoerd om de voortgang van gezamenlijke projecten te bespreken en om nieuwe initiatieven te ontwikkelen die bijdragen aan de regionale ontwikkeling.
Provincie Flevoland heeft in 2024 nauw samengewerkt met Regio Zwolle om regionale doelen te bereiken. Deze samenwerking richtte zich op het versterken van de economische structuur en het verbeteren van de leefomgeving. Er werden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd, zoals de Regio Zwolle dag - die in december 2024 op Urk plaatsvond - waar bestuurders en partners samenkwamen om de voortgang van gezamenlijke projecten te bespreken en nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Door deze samenwerking kon Flevoland effectiever inspelen op regionale uitdagingen en kansen. In 2024 verscheen de gezamenlijke propositie "Consider it DUN!". Deze propositie benadrukt de samenwerking tussen de provincie Flevoland en gemeenten Dronten, Urk en Noordoostpolder om een toekomstbestendige regio te creëren. De focus ligt op innovatie, werkgelegenheid, woningbouw en duurzame infrastructuur.
Samen maken we Flevoland
Daarnaast was er het programma 'Samen Maken We Flevoland', dat gericht was op samenwerking binnen de provincie zelf. De grote maatschappelijke opgaven van ons land moeten gezamenlijk worden opgepakt. En iedere overheid heeft daarin een aandeel. In ‘Samen Maken We Flevoland’ is het regionale werken en denken op gang gekomen. De afspraken uit de Uitvoeringsagenda van de Strategische Agenda hebben we bestuurlijk verdiept en geprioriteerd vanuit het regionaal perspectief: wat is nodig om in het licht van de opgaven van de gezamenlijke overheden te bouwen aan de samenleving van Flevoland? En over welke onderwerpen moeten wederkerige afspraken tussen het Rijk en de regio worden gemaakt? Een aanzet is gemaakt om de “rollende agenda” van de SAF te actualiseren met het oog op alle interne en externe ontwikkelingen.
Interprovinciale samenwerking: IPO
Flevoland neemt deel aan het Interprovinciaal Overleg (IPO), een vereniging waarin alle twaalf provincies samenwerken. Het IPO behartigt provinciale belangen in Den Haag en Brussel en stimuleert kennisontwikkeling en innovatie. Flevoland heeft net als andere provincies één bestuurder in het IPO-bestuur.
Flevoland is vertegenwoordigd in alle zes bestuurlijke adviescommissies (BAC’s), die zich richten op thema’s als ruimte, economie, klimaat, mobiliteit, financiën en het landelijk gebied. In 2024 waren de herverdeling van het Provinciefonds, netcongestie, woningbouw, erfgoed en het landelijk gebied voor Flevoland belangrijke onderwerpen. Provincies brengen hun gezamenlijke lobby-punten via position papers onder de aandacht van het Rijk.
Het IPO werkt aan meer slagvaardigheid en heeft in 2024 voor het eerst een bestuursprogramma opgesteld, wat ook voor het eerst is besproken met PS. Dit programma geeft richting aan provinciale samenwerking en dient als kapstok voor adviescommissies en werkprogramma’s.
Europa
Europese wetten en regels hebben grote invloed op het werk van de provincie. Daarom is beleidsbeïnvloeding in Brussel een belangrijk onderdeel van elke portefeuille. In 2024 vonden de verkiezingen voor Europees Parlement plaats en is de nieuwe Europese Commissie geïnstalleerd.
Op tal van opgaven die ook in Flevoland centraal staan worden door de plannen van de nieuwe commissie nieuwe Europese voorstellen verwacht. We willen daarbij aan de voorkant, voordat het besluit definitief wordt, maatregelen van de Europese Unie kunnen beïnvloeden. Aangezien veel voorstellen een impact hebben op alle provincies, werken we samen in Europa met de gezamenlijke provincies en het IPO binnen het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel, waar we het meeste lobbywerk verdelen. Onze Flevolandse inzet vloeit voort uit de ambities in het coalitieakkoord en draagt bij aan het bereiken van Flevolandse transitieopgaven. Lobbydoelen verschillen per onderwerp; voor regionale economie bijvoorbeeld, waar Flevoland momenteel trekker is voor alle provincies, zetten we ons in om in de volgende EU-programmaperiode (2027-2034) € 1,4 mld. aan te trekken voor Nederlandse provincies, de administratieve lasten van fondsen terug te dringen en de nationalisatie van fondsen tegen te gaan.
Op diverse terreinen loopt Flevoland al voorop zoals de innovatieve landbouwsector. Het is van belang dat wij in Brussel ook laten zien wat wij als Flevoland te bieden hebben. Het is dus niet alleen zaak om Brussel naar Flevoland te halen maar ook Flevoland naar Brussel te brengen. In 2024 hebben wij Elisabeth Babic van de president CPMR North Sea Commission ontvangen op Urk.
In 2024 is gedeputeerde Klopman benoemd als schaduwrapporteur voor het Comité van de Regio’s. In deze rol geeft hij advies over de komende Europese begroting voor 2028-2034, waarvan een groot deel van deze begroting regionale fondsen betreft.
Met de bijdragen uit de Europese programma’s zetten we ons in voor de verdere ontwikkeling van Flevoland en het behalen van provinciale doelstellingen door het binnenhalen van financiële steun voor de provincie zelf, maar ook bijvoorbeeld voor Flevolandse gemeenten, kennis- en onderwijsinstellingen en ondernemers. Daarvoor benutten we de kansen die de Europese financieringsprogramma’s bieden om, samen met het bedrijfsleven en bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, onze provinciale doelstellingen te bereiken. We richten ons daarbij zowel op de structuurfondsen zoals het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), het Europees Maritieme Visserij en Aquacultuurfonds (EMVAF) en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) als op de thematische fondsen zoals Horizon Europe (voor onderzoek en innovatie), LIFE (voor milieu, energie, klimaatadaptatie en -mitigatie en circulaire economie), CEF (Connecting Europe Facility voor projecten op het gebied van de vervoers-, energie- en digitale infrastructuur) en Digital Europe (digitalisering en AI).
Provinciale Staten/Statengriffie
De meerjarige doelstelling om als staten meer zichtbaar aan het roer te komen, met een Flevolandse agenda en toegankelijke informatie is deels zichtbaar en deels op de achtergrond dichterbij gekomen. Het starten met een Presidium heeft, hoewel niet voorzien in de doelen van de Programmabegroting 2024, naast haar eigen merites ook impact gehad op de doelrealisatie. Het Presidium fungeert als dagelijks bestuur met als doel Provinciale Staten zo goed mogelijk in positie te brengen, met als instrument onder andere de Lange termijn agenda. Rondom de invoering van de nieuwe Omgevingswet heeft het gesprek over positionering zich vertaald in goede samenwerkingsafspraken met het college. In de regio weten de Staten een meer herkenbare agenda te voeren door driemaal per jaar ‘politiek regio overleg’ te voeren. Fracties zetten vaker het instrument ‘agenderingsverzoek’ in hetgeen bijdraagt aan de herkenbaarheid van de Flevolandse agenda. Tenslotte zijn voorbereidingen getroffen om de toegankelijkheid van informatie en de betrokkenheid van inwoners te vergroten. Een werkgroep en klankbordgroep van statenleden is hierbij betrokken.