Natuur

Doel (2023-2027)
2.2.1   De projecten van het 'Programma Nieuwe Natuur' zijn allemaal in uitvoering of inmiddels succesvol

afgerond en in beheer genomen. Ze dragen bij aan het verbinden van stad en landelijk gebied, de
combinatie natuur en recreatie, het natuurnetwerk en aan biodiversiteit van het landelijk gebied en
daarmee ook aan een toekomstbestendige landbouw.

Doelrealisatie
Met het 'Programma Nieuwe Natuur' heeft provincie Flevoland partijen zoals particulieren en natuurorganisaties in staat gesteld om zelf toegankelijke en beleefbare natuur te ontwikkelen. Dit heeft geleid tot de realisatie van nieuwe natuur, beleefbaar voor de inwoners van Flevoland. De reeds gerealiseerde natuur wordt op zelfstandige wijze, zonder structurele overheidssteun, beheerd door de betrokken burgers en organisaties. Hiermee is een belangrijk deel van de doelstelling van het programma gerealiseerd: natuur van en voor Flevolanders, duurzaam beheerd door de samenleving zelf .

Resultaten 2024

• De programmasturing is afgerond en de projecten worden verder uitgevoerd en afgewikkeld aan de hand van de gesloten realisatieovereenkomsten. 

• We faciliteren de projecteigenaren bij het realiseren van de gehonoreerde projecten 'Nieuwe Natuur'. 

• We beoordelen en monitoren de projecten die in uitvoering zijn in het kader van het 'Programma Nieuwe Natuur' aan de hand van de gesloten Realisatieovereenkomsten. 

• Uit de evaluatie van het 'Programma Nieuwe Natuur' integreren we onder meer de ‘lessons learned’ in het reguliere natuurbeleid en de aanpak voor het landelijk gebied .

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De programmasturing is afgerond. De taken die voortvloeien uit de realisatieovereenkomsten zijn toegewezen aan de betreffende partijen, waarbij de verantwoordelijkheden voor de provincie zijn ingevuld. De uitvoering en beheer zijn gaande. Bij de uitvoering kunnen zich uitdagingen voordoen. De projecteigenaren betrekken ons hierbij. We blijven de voortgang nauwlettend volgen en voeren gesprekken met de verantwoordelijke partijen om de afspraken van de realisatieovereenkomsten goed te borgen.

Doel (2023-2027)
2.2.2   In samenwerking met de acht partners (Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeenten Almere en

Lelystad, Waterschap Zuiderzeeland, Natuurmonumenten, Provincie Flevoland en Rijkswaterstaat) van
Nationaal Park Nieuw Land (NPNL) wordt uitvoering gegeven aan projecten die bijdragen aan de
realisatie en beleefbaarheid van een vogelparadijs van internationale waarde in 2040.

Doelrealisatie
In 2024 zijn, met inzet op het voorbereiden van Oostvaardersoevers, het uitvoeren van maatregelen uit het Beleidskader Oostvaardersplassen en het onderzoek naar een natuurinclusiever gebied langs de Oostkant van de A6, verschillende resultaten gerealiseerd en uitgevoerd met als doel het versterken en verbinden van de natuur.

Resultaten 2024
In 2024 zijn met bijdragen van de provincie onder meer de volgende resultaten gerealiseerd:

• multimediale publiekscampagnes rond de schoolvakantieperiodes;
• uitkijktoren, vispassages en andere maatregelen ter versterking van natuur of vergroten van de beleving in het grazige deel van de Oostvaardersplassen;
• uitbreiding van het Natuurbelevingscentrum De Oostvaarders tot een volwaardige ontvangstlocatie voor bezoekers van NPNL;
• realisatie inrichting Randzone De Vaart (deelproject 'Almeersepoort');
• uitbreiding parkeervoorzieningen en het verbeteren van de padenstructuur in Poort Oostvaardersplassen Lelystad en Almeersepoort;
• nieuwe passantensteigers (in de lage Dwarsvaart en bij de Praambult) om de recreatieve vaart langs het park te stimuleren;
• informatiepaneel bij de passantensteiger in de lage Dwarsvaart;
• vervanging en aanvulling van straatmeubilair in NPNL-huisstijl;
• adviesrapport voor bewegwijzering naar het park;
• adviesrapport inrichting Belvedère Knardijk;
• tweede NPNL-kennissymposium;
• beleefweekend Nationaal Park Nieuw Land (i.s.m. de ondernemers/gastheren);
• bijeenkomst voor NPNL-vrijwilligers;
• subsidiebeschikking voor door Rijk (LVVN) opengestelde regeling 2024-2025 in het kader van het 'Beleidsprogramma Nationale Parken 2023-2030';
• NPNL-subsidieaanvragen (door partners) in het kader van Europese LEADER-subsidie.

Doel (2023-2027)
2.2.3   Positieve besluitvorming over de realisatie van Oostvaardersoevers.

Doelrealisatie
Er zijn gedurende 2024 verschillende onderzoeken uitgevoerd die bijdragen aan besluitvorming over de realisatie van Oostvaardersoevers, onder andere op het gebied van ecologie, ruimtelijke kwaliteit, kosten en waterveiligheid. De aanbesteding voor marktpartijen die de MIRT planning- en studiefase kunnen uitvoeren is in concept gereed gemaakt .

Resultaten 2024

• Er zijn gedurende 2024 verschillende onderzoeken uitgevoerd die nieuwe kennis toevoegen aan het project die noodzakelijk is voor het aanscherpen van het Definitief Ontwerp Oostvaardersoevers om dit onder andere financieel en wettelijk mogelijk te maken.
• Samen met de zeven samenwerkingspartners (Flevo-Landschap, Staatsbosbeheer, Gemeenten Almere en Lelystad, Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Flevoland en Rijkswaterstaat) is in 2024 de uitvraag aan marktpartijen voor het uitvoeren van de planning- en studiefase Oostvaardersoevers in concept gereed gemaakt, zodat op korte termijn kan worden aanbesteed.
• Er heeft gedurende 2024 periodiek overleg plaatsgevonden met de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) om betrokkenheid van de ministeries te borgen en bij te dragen aan positieve besluitvorming door de ministers .

Doel (2023-2027)
2.2.4   In het Markermeer-IJmeer zijn natuur- en recreatiemogelijkheden ontwikkeld als onderdeel van een

Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) en ontstaan er kansen voor ruimtelijk-economische
ontwikkelingen.

Doelrealisatie
De Stuurgroep Markermeer-IJmeer (SMIJ) heeft geconcludeerd dat er overlap zit in de ambities die zij nastreven met het Bestuurlijk Platform IJsselmeergebied. Vanwege de efficiënte en bundeling van krachten is gestart met gesprekken onder welke voorwaarden het samenvoegen van de SMIJ en BPIJ mogelijk is.
Verder is in 2024 is de uitlezing van de Natuurthermometer opgestart. Resultaten zijn er begin 2025. De samenwerking in de vorm van Stuurgroep Marker Wadden is in december 2020 verlengd tot en met 2024. In 2024 is de samenwerkingsovereenkomst tussen deelnemende partijen formeel beëindigd. Het beheer is overgedragen aan Natuurmonumenten.

Resultaten 2024

• De SMIJ heeft gesprekken opgestart om als adviesorgaan op te gaan in het Bestuurlijk Platform IJsselmeergebied.
• We volgen de effecten van natuurprojecten en hun bijdrage aan de gestelde natuurdoelen met de Natuurthermometer Markermeer – IJmeer.
• We stimuleren het op termijn (inschatting 30-50 jaar) realiseren van een TBES in het Markermeer en IJmeer om de ruimtelijk-economische structuur van provincie Flevoland te faciliteren.
• We werken aan samenhang tussen TBES-maatregelen en doelstellingen van Nationaal Park Nieuw Land (zoals de ontwikkeling van Marker Wadden en Oostvaardersoevers).
• Eerste fase Markerwadden is geheel afgerond, in de vorm van een opleverdocument. Daarmee is de beheerfase gestart.
• Het programma 'Markermeer-IJmeer' bestaat niet meer als zelfstandig programma, maar is geïntegreerd met de werkzaamheden voor Nationaal Park Nieuwland en het IJsselmeergebied.

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
De realisatie van het TBES is vanwege de natuurlijk omstandigheden niet volledig te garanderen. Daarom monitoren verschillende partijen de effecten van maatregelen zoals Marker Wadden en de kwaliteit van het Markermeer – IJmeer .

Doel (2023-2027)
2.2.5   De financieringsmogelijkheden van het 'Plattelandsontwikkeling Programma' (POP) en het

'Gemeenschappelijk Landbouw Beleid' (GLB) zijn optimaal benut als instrument om de agrarische
sector te stimuleren, de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren en de lokale en sociale netwerken
op het Flevolandse platteland te versterken.

Doelrealisatie
In 2024 zijn we gestart met de afronding van POP 3. De maatregel Jonge Landbouwers is afgerond. Voor de resterende maatregelen zijn er nog slechts 15 projecten die afgerond moeten worden. Hiermee hebben we reeds een benutting van 87% behaald. We verwachten uit te komen tot bijna volledige benutting van het totale budget.
Het college van GS heeft de programmering van GLB vastgesteld en daarbij de verplichte provinciale co-financiering beschikbaar gesteld en ingestemd met 10% overcommitering. In 2024 zijn drie van de zes maatregelen reeds opengesteld en volgen de resterende openstellingen in 2025.

Resultaten 2024

• We monitoren de tijdige afwikkeling van de POP3-subsidies.
• We stimuleren het gebruik van GLB-subsidies als instrument om de agrarische sector te stimuleren, de bodem- en waterkwaliteit te verbeteren en de lokale en sociale netwerken op het Flevolandse platteland te versterken.

Doel (2023-2027)
2.2.6

• De natuurwaarden zijn behouden en zo mogelijk versterkt, de beleefbaarheid van natuurgebieden is toegenomen en de economische activiteiten in natuurgebieden ondersteunen een succesvol beheer zonder de natuurwaarden te bedreigen. We anticiperen met ons natuurbeleid op de veranderingen in het klimaat. De activiteiten van het programma dienen te voldoen aan de vereisten van de Wet Natuurbescherming.
• De kwaliteit van de natuur en de biodiversiteit in het landschap is verbeterd, waarbij combinaties worden gezocht met natuurinclusieve landbouw en met recreatie en toerisme.

Doelrealisatie
De natuurwaarden staan ook in Flevoland nog steeds onder druk. In 2024 is er via verschillende sporen gewerkt aan het beheer, de kwaliteitsverbetering en bescherming van het Flevolandse Natuur Netwerk en de biodiversiteit in het landelijk gebied en de stad. Om dit te bereiken zoeken wij actief de samenwerking met onze burgers en partners en alle andere beleidsvelden.

Resultaten 2024

• We stimuleren de economische activiteiten in natuurgebieden voor zover deze een succesvol beheer ondersteunen en de natuurwaarden niet bedreigen.
• In 2024 is gewerkt aan beleefbare en toegankelijke natuur, bijvoorbeeld voor waterplanten, kitesurfen en fietspaden. 
• De maatregelen uit het vastgestelde 'Natura 2000 beheerplan Lepelaarplassen 2022-2028' zijn in voorbereiding en uitvoering. 
• In het Vollenhovermeer zijn herstelmaatregelen gericht op de grote karekiet uitgevoerd als onderdeel van het addendum op het Natura 2000 beheerplan Wieden – Weerribben. Het betreft een samenwerking tussen de provincies Overijssel en Flevoland. De financiële afronding hiervan vindt in 2025 plaats. 
• Het tweede Natura 2000 beheerplan Oostvaardersplassen 2024 -2029 is vastgesteld. Er loopt één beroepszaak tegen deze vaststelling. In 2025 wordt deze behandeld. 
• Het uitvoeren van de wetenschappelijke review van het beleid in de Oostvaardersplassen is in 2024 in gang gezet en zal in 2025 verder invulling krijgen. 
• Om maatregelen uit het Beleidskader beheer Oostvaardersplassen en het Natura 2000 Beheerplan te kunnen uitvoeren, zijn diverse projecten in het Natura 2000-gebied uitgevoerd, zoals het beheer van de grote grazers en vernattingsmaatregelen. Tegen de besluiten die zijn verleend om deze maatregelen te kunnen uitvoeren zijn verschillende juridische procedures gevoerd en de besluiten zijn succesvol verdedigd bij de Rechtbank en de Raad van State.  
• We geven, samen met onze partners, uitvoering aan de vastgestelde ‘visie toezicht en handhaving buitengebied’ en het ondertekende convenant. We dragen zo zorg dat toezicht en handhaving in het buitengebied op orde is.  
• We hebben uitvoering gegeven aan de 1e fase 'Programma Natuur'. De projecten worden door tbo’s, gemeente Almere en Boerennatuur Flevoland uitgevoerd in de periode tot en met 2026. 
• In 2024 hebben wij een beschikking van € 20 mln. ontvangen van het ministerie van LVVN voor de 2 ^e fase 'Programma Natuur’. Dit geld wordt besteed aan 11 natuurherstel projecten die tussen 2025 en 2032 worden uitgevoerd. Alle projecten vinden plaats in de provincie in bestaande gebieden, maar hebben ook betrekking op gebieden aansluitend aan de provinciegrenzen.  
• We hebben in 2024 uitvoering gegeven aan de Kwaliteitsontwikkeling van Natuur Netwerk Flevoland via POP3-subsidies. En zijn in 2024 via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) de voorbereiding gestart voor een nieuwe openstelling in 2025.
• Stikstof is één van de belangrijke onderwerpen van het college. Bij het Rijk ligt een grote verantwoordelijkheid om de stikstofopgave op te lossen. Het beleid van het nieuwe Kabinet Schoof, het feit dat Flevoland zelf geen stikstofgevoelige natura 2000-gebieden heeft waardoor we afhankelijk zijn van buurprovincies en enkele recente gerechtelijke uitspraken maken het stikstofdossier nog complexer. Dit heeft sterke invloed gehad op de voortgang in het dossier. We hebben ons binnen onze mogelijkheden ingezet om zelf maar ook in samenwerking met omliggende provincies oplossingen te zoeken. Onder meer door onze gebiedsgerichte aanpak, directe contacten met boeren is gezocht naar mogelijkheden voor stikstofreductie en legalisatie van PAS melders. Daarnaast zijn er ook extra middelen verkregen (onder andere via de RPMP2) om stikstof reductie te realiseren.  
• In 2024 is door de faunabeheereenheden een interprovinciaal ganzenplan opgesteld met de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht om overlast en landbouwschade door ganzen te verminderen. Dit plan wordt in 2025 ter goedkeuring aan GS aangeboden. 
• In 2024 is een nieuw interprovinciaal wolvenplan gemaakt, die eind 2024 vastgesteld zou worden door IPO-bestuur. Dit is echter niet gebeurd, er zal in 2025 aan een nieuwe versie van het wolvenplan worden gewerkt die in 2025 vastgesteld zal worden. 
• We geven uitvoering aan het vastgestelde programma 'Flevoland Natuurinclusief' en de daarbij behorende bouwstenennotitie. Daarbij is aangesloten op het proces en de inhoud van de landelijke agenda ‘Natuurinclusief’. In 2024 zijn er stappen gezet met de ontwikkeling van convenant natuurinclusieve verstedelijking, natuur bij zonneparken en bedrijventerreinen. 
• We hebben in 2024 een nadere subsidieregels invasieve exoten vastgesteld en hebben verschillende maatregelen uitgevoerd. 
• Wij geven uitvoering aan de door PS vastgestelde ‘Bossenstrategie’. Er zijn verschillende projecten afgerond en in voorbereiding. Zo is in 2024 bij de Knarsluis ongeveer 30 ha nieuw bos ingeplant. Daarnaast zijn we het overleg gestart (“groene bouwvergadering”) met de zes gemeenten om invulling te geven aan de realisatie van bos in combinatie met de woningbouwopgave, wat ook een onderdeel is van de provinciale bossenstrategie. Dit zal in 2025 verder vormgegeven en ingevuld worden. Verder verwijzen we u graag naar de jaarlijkse voortgangsrapportage Natuur waar de cijfers over realisatie waar realisatie van natuur en bos zijn opgenomen. De exacte cijfers over 2024 worden nu verder verzameld: https://www.bij12.nl/onderwerp/natuurinformatie/voortgangsrapportage-natuur/ 
• We geven samen met betrokken gebiedspartners uitvoering aan het door PS vastgestelde 'Actieplan biodiversiteit'. Met IVN, waterschap, landschapsbeheer en alle gemeenten is het lerend netwerk natuur voortgezet. Met de inzet van Stichting Steenbreek en IVN hebben wij alle gemeenten ondersteunt met vergroeningsacties voor hun burgers. Er zijn in 2024 subsidies verstrekt voor herstel van de biodiversiteit aan het waterschap, de gemeenten Almere, Dronten, Zeewolde en Lelystad. 
• Eind 2024 is er een openstelling voor een extra impuls voor het ‘Agrarisch Natuur en Landschapsbeheer’ gepubliceerd. Daarnaast zijn er afspraken gemaakt over uitvoering van het actieplan akkervogels. 

Risico('s) en beheersmaatregel(en)
Faunaschade
Agrariërs kunnen te maken krijgen met schade die veroorzaakt is door natuurlijk in het wild levende dieren. Faunaschade kan opgelopen worden aan gewassen of dieren. Voor faunaschade heeft de provincie afgelopen jaren jaarlijks € 0,18 mln. begroot. In 2024 zorgden twee schadegevallen ervoor dat de schade rond € 0,4 mln. uitkwam. In 2024 is de landelijke vrijstelling voor het doden van een aantal soorten onderuitgegaan bij de rechtbank. Hierdoor komt de schade veroorzaakt door deze soorten in aanmerking voor een tegemoetkoming van de schade. De verwachting is dan ook dat het schadebedrag in 2025 verder zal toenemen.